Фатирны сатканда хатынының яки хатынының ризалыгын бирү мәҗбүри түгелме?
Шушы һәм башка сорауларга никахта сатып алынган күчемсез милек белән килешүләр башкару мәсьәләләренә багышланган кайнар линия барышында Росреестр һәм Роскадастр экспертлары җавап бирде.
- Фатирны сатканда хатынының ризалыгын бирү мәҗбүри түгелме? Моның өчен бит нотариуска барырга һәм хезмәт өчен акча түләргә кирәк, безгә бит өстәмә чыгымнар китерәсе килми.
- Никахта тупланган күчемсез милек объектын читләштерүгә ир белән хатынның ризалыгы бирелмәү хокукларны дәүләт теркәвенә алуны туктатып тору өчен нигез булмаячак. Әмма Росреестр хокукның күчүен теркәгәндә күчемсез мөлкәтнең Бердәм дәүләт реестрына закон нигезендә таләп ителгән ризалыкның тәкъдим ителмәве турында язма кертә, һәм киләчәктә әлеге килешү судта ир белән хатын тарафыннан судка шикаять белдерелергә һәм гамәлгә яраксыз дип танылырга мөмкин. Әлеге тамга хокукларны теркәүне раслаучы документта (БДКМРНда теркәлгән хокуклар турында өземтә) чагылдырылачак. Шул ук вакытта әлеге язманы БДКМР белешмәләреннән алу закон тарафыннан каралмаган, хәтта дәүләт теркәве уздырганнан соң шундый нотариаль ризалык алынган булса да!
- Җир кишәрлеге ир яисә хатынга өйләнгәнче рәсмиләштерелгән, әлеге җир кишәрлегендә йорт төзегәннәр. Өйне ничек рәсмиләштерергә: бу уртак милек, әллә килешү булырга тиешме?
Йорт җир участогының хокук иясенә рәсмиләштерелергә мөмкин, әмма йортның инде уртак мөлкәт булуын исәпкә алырга кирәк.
- Җир кишәрлеген 2020 елда сатып алдым, 2022 елда бу җирдә йорт, гараж һәм мунча төзедем, барлык корылмаларны милеккә рәсмиләштердем. Хәзер сатарга булдым, тик мин тол булып торганга күрә, миңа хатыннан соң мирасны рәсмиләштерергә кирәк, диделәр, чөнки милекнең яртысы хатыны санала? 2001 елда хатыны вафат булды.
2020-2022 елларда җир сатып алу һәм төзелеш эшләре вакытында сез тол калган һәм никахта тормагансыз, сезнең очракта җир һәм төзелгән объектлар сезнең шәхси милкегез булып тора, бу милек никахта бергә тупланмаган, һәм сезнең үлгән хатыныгызның өлеше бу милектә юк. Сезгә мирасны рәсмиләштерергә кирәкми, ирекле сатарга мөмкин - гомуми файдаланудагы балаларга милектәге өлешләр ничек бүленә, ул ничек рәсмиләштерелә?
Монда балаларга ни белән бәйле булуларын аңларга кирәк: ана капиталы буенча алынган йөкләмәләрне үтәү кысаларында яки балаларга өлешне бүләк итәргә булдымы?
Әгәр йортны сатып алуга яки төзүгә тотылган акчаларның бер өлеше ана капиталы акчалары булса, ә акчаларның бер өлеше никах вакытында ир белән хатын тарафыннан тупланган булса, өлешләрне билгеләү турында килешү төзү һәм гаиләнең һәр әгъзасына пропорцияләрдән чыгып нинди күләмдә туры киләчәк икәнлеген күрсәтү дә җитә.
Мисалга карыйк. Йорт сатып алынган яки 3 000 000 сумга төзелгән, шулардан 500 000 сум - аналык капиталы чарасы, 2 500 000 сум - ир белән хатынның уртак тупланган акчалары. Бу очракта аналык капиталы буенча алынган 500 000 - бу йортның тулы бәясеннән 1/6. Маткапиталга сатып алынган акча ир белән хатынның һәм балаларның шәхси милке дип таныла, ягъни 1/6 бөтен дүртесенә дә эләгә, һәркайсына (әнигә, әтигә, улына, кызына) һәм аларның һәркайсының шәхси милке булып тора. Закон мондый мөлкәтне бергә өйләнгән кешегә кертми. 2 500 000 кисеп алынган рубеж бөтен йорт суммасыннан 5/6 тәшкил итә, һәм 2 500 000 ир белән хатынның уртак акчалары булып торганга күрә, йортта 5/6 өлеш шулай ук уртак милеккә керә, әмма инде ир белән хатын гына.
Әгәр дә сез балаларга өлешне бүләк итәргә карар кылгансыз икән, бүләк шартнамәсен, мөстәкыйль рәвештә "бүләк" күләмен төзегез.