Татарстанлыларның билгеләнеше буенча файдалануга кишәрлек әзерләүгә 3 ел тулачак
Татарстан Росреестры аңлатуынча, торак пунктлар чикләрендә урнашкан җир кишәрлекләрен, шулай ук бакча һәм җир кишәрлекләрен үзләштерү өчен 3 еллык срок билгеләү турындагы закон ничек эшләячәк.
Росреестр тарафыннан эшләнгән канун 2025 елның 1 мартыннан үз көченә керә. Шул вакыттан алып кешеләрнең өстәмә рәвештә 3 ел билгеләнеше буенча куллануга участокны әзерләүгә яңарачак.
Татарстан Росреестрында аңлатуларынча, хәзерге вакытта, РФ Гражданлык кодексының 284 нче маддәсе (1995 елдан бирле гамәлдә) нигезендә, торак һәм башка төзелеш өчен билгеләнгән җир кишәрлеге өч ел дәвамында максатчан билгеләнештә кулланылмаса, милекчедән тартып алынырга мөмкин. Бу чорда җир кишәрлеген үзләштерү өчен кирәкле вакыт кертелми. Шул ук вакытта кануннар җир кишәрлеген үзләштерүдә нәрсәне аңлавы һәм үзләштерү сроклары нинди булуы турында билгеләнмәгән.
"Бу вакыт эчендә закон тарафыннан җайга салынмау һәм билгесезлек файдаланылмый торган, ташландык җир кишәрлекләре саны артуга һәм торак пунктларның архитектур йөзен боза торган озын корылмалар барлыкка килүгә алшартлар тудырды. Шул ук вакытта объектив сәбәпләр аркасында хокукларны рәсмиләштергәннән соң ук кишәрлектән файдалануны башлап җибәрә алмаган намуслы җир файдаланучылар җаваплылыкка җәлеп итүдән, шул исәптән кишәрлекне суд тәртибендә тартып алу рәвешендә иминиятләштерелмәгән. Кабул ителгән Закон әлеге проблемаларны хәл итүгә юнәлтелгән. Безнең бурыч - милекчеләрне җәзалау яки алардан җир кишәрлекләрен тартып алу түгел, ә нәкъ менә аларны тиешле файдалануны тәэмин итү өчен үз җир кишәрлекләренә кайтару ", - дип билгеләде Татарстан Росреестры җитәкчесе урынбасары Линар Гатин.
Җир кишәрлеге хокук иясенә 3 ел бирелә, барлык кирәкле эшләрне башкару һәм файдалануга участок әзерләү өчен (аны чүп-чардан чистарту, киптерү, рельеф тигезләү һ.б.). Закон нигезендә, җирне үзләштерү өчен билгеләнгән 3 ел узганнан соң (җир кишәрлеген максатчан билгеләнеш буенча һәм рөхсәт ителгән кулланылышка туры китереп куллану өчен яраклы хәлгә китерү), милекче аны билгеләнеше буенча куллана башларга тиеш - йорт, кибет, рекреацион билгеләнештәге объектлар һ.б. Шул вакыттан алып ул җир кишәрлеген кулланмаган өчен җаваплы була, һәм контроль (күзәтчелек) органнары хокук бозуларны теркәргә мөмкин. Сатып ала торган участокларны 2025 елның 1 мартыннан соң бүләк итәчәкләр һәм башкалар, аларга хокуклар сатып алганнан соң, үзләштерергә кирәк булачак. Милектә булган участоклар буенча срок 2025 елның 1 мартыннан исәпләнә башлаячак. Җир кишәрлекләрен үзләштерү чаралары исемлеге һәм аларны кулланмауның конкрет билгеләре РФ Хөкүмәтенең тиешле актларында беркетеләчәк:
- "Торак пунктларның, бакча җир кишәрлекләренең һәм яшелчә бакчаларының җирләре составыннан җир кишәрлекләрен үзләштерү чаралары исемлеген билгеләү турында" дигән сүз. Ул киптерү һәм дымлану (кирәк булганда), кишәрлекләрне чүп үләннәреннән һәм калдыклардан чистарту кебек гамәлләрне үз эченә ала. Шул рәвешле, җир кишәрлекләренә хокукны рәсмиләштерү белән үк аларны куллану мөмкин булмаса, хокук ияләре нинди чаралар күрергә кирәклеген беләчәк.
- "Торак пунктларның, бакча җир кишәрлекләренең һәм яшелчә бакчаларының җирләре составыннан җир кишәрлекләреннән файдаланмау билгеләрен билгеләү турында". Ул җир кишәрлекләрен закон нигезендә файдаланумы-юкмы икәнлеген бәяләргә мөмкинлек бирә торган конкрет билгеләрне үз эченә ала.
"Закамья бакчасы" төбәк иҗтимагый оешмасы рәисе Дмитрий Волков:
"Ташландык җир кишәрлекләре, бигрәк тә бакчачылык ширкәтләрендә, күптәннән һәм борчыган проблема. Әлбәттә, әлеге Законны кабул итү өлгереп җитте. Чыннан да, бакча участокларының билгеле бер проценты бар, шәхси торак төзелеше, шәхси ярдәмче хуҗалык өчен, алар тик тора, аларда йортлар төзелми, алар берничек тә эшкәртелми һәм эшкәртелми. Бу тышкы кыяфәтне боза гына түгел, бу очракта бакчачылык ширкәтләрен, янгын куркынычы янаган вәзгыятьне һәм имин булмаган санитар-эпидемиологик хәлне дә тудыра".
Татарстан Республикасы җир һәм милек мөнәсәбәтләре министрының беренче урынбасары Артур Галиев аңлатканча, яңа закон җир участокларын максатчан куллануны контрольдә тотарга мөмкинлек бирәчәк:
"Әгәр алынган участок аның хокук иясе максатчан билгеләнеше нигезендә кулланмаса яки бөтенләй кулланылмаса, җир ресурсы белән мондый мөрәҗәгатьнең нәтиҗәсе җирнең уңдырышлы катламын бозуга яки җимерүгә, әйләнә-тирә мохиткә зыян салуга, кешеләрнең гомеренә һәм сәламәтлегенә, хайваннар һәм үсемлекләр дөньясы объектларына куркыныч янауга яки зыян салуга китерергә мөмкин".
Гадел рәвештә
Татарстан Росреестры мәгълүматлары буенча, 2023 елда җир кишәрлекләренең хокук ияләренә торак яки башка төзелеш, бакчачылык, яшелчәчелек өчен билгеләнгән җир кишәрлекләреннән файдаланмау факты буенча 264 кисәтү бирелгән; агымдагы елда - инде 558.