Укучылар өчен сәламәт туклану меню формалаштыру принциплары турында

Кулланучылар хокукларын яклау һәм кеше иминлеге өлкәсендә күзәтчелек федераль хезмәте тарафыннан гомуми белем бирү оешмаларында укучыларны тукландыруны оештыру буенча методик рекомендацияләр эшләнде, алар сәламәт туклануны, шул исәптән Кайнар туклануны оештыруга, туклануны оештыру буенча хезмәтләр күрсәткәндә рациональ, баланслы туклану принципларын формалаштыруга юнәлдерелгән. Документта сәламәт туклану принциплары, шул исәптән кулланыла торган кондитер һәм казылык әйберләре, шикәр һәм тоз күләме кимүне үз эченә алган. Методик рекомендацияләрдә халыкның территориаль, милли һәм башка үзенчәлекләрен исәпкә алучы төбәк типлаштырылган менюларын эшләү өчен база менюлары вариантлары тәкъдим ителде.  

Укучыны ничек дөрес итеп ашатырга?

1. Ашларның калорийлыгын ризык кабул итү буенча рациональ бүлегез, иртәнге аш тәүлеклек калориясенең 20-25% ын тәшкил итәргә тиеш, Төшке аш - 30-35%.

2. Менюга балаларның гармонияле үсеше һәм үсеше өчен кирәкле витаминнар һәм микроэлементлар (микрозеление, җиләкләр өстәлгән ашлар), шулай ук витаминнар һәм микронутриентлар, лакто-һәм бифидобактерияләр белән баетылган продуктларны кертегез.

3. Төп туклану продуктларына һәм балаларга өстәмә туклану ассортиментына җиңел үзләштерелә торган углевод чыганагы булган продуктлар (конфетлар, шоколад, вафли, печенье, коржиклар, күмәч, кекслар, манная ботка, манниклар); яшерен тоз чыганагы булган продуктлар (казылык әйберләре, ит һәм балык консервлары, консервланган яшелчәләр һәм тозлы ризыклар), тәм көчәйткечләре һәм буягычлары булган продуктлар (конфетлар, шоколад, вафли, печенье, күмәч, күмәч, кекслар, кекслар, манная ботка, манники); яшерен тоз чыганагы булган продуктлар (колбаса эшләнмәләре, ит һәм балык консервлары, консервланган яшелчәләр һәм тозлар), тәм көчәйткечләре булган продуктлар (буягычлар),

4. Менюга кертү өчен балалар ризыгы җыентыкларыннан технологик карта сайлагыз. Игътибар итегез, технологик карталарда китерелгән ризык әзерләү технологиясе азык-төлек блогының технологик җиһазланышына туры килә. Менюга технологик карталарда аш-су әзерләү технологиясен кертү өчен сайлап алынган ризыкларны карагыз, ул бары тик кулинар эшкәртүнең (сүндерү, пешерү, парда пешерү, пешерү, парга пешерү, пешерү, пассерлау, кабызу) салкын ысулларын гына куллануны күздә тотарга тиеш. Сайлап алынган ризыкларда тоз һәм шикәр эчтәлегенә аерым игътибар бирегез, ул ВОЗ киңәшләренә (тоз – 5 г/тәүлегенә 5 г/т, шикәр-20 г / тәүлегенә, бер ризыкка, ким дигәндә, 4 тапкыр кимрәк) туры китерелергә тиеш. Балада сәламәт азык - төлек гадәтләре-тоз рационының түбән булуы, уртача баллы ризыклар куллану. Менюга кертү өчен сайлап алынган технологик карталар саны көн дәвамында һәм аның белән чиктәш ике көн эчендә ризыклар кабатлануга юл куймый торган рационның төрлелеген тәэмин итәргә тиеш.

5. Кайнар иртәнге ашлар менюсын дөрес формалаштырыгыз. Менюга мәҗбүри тәртиптә кайнар ризык (ботка, запеканка, эремчек яки йомырка ризыклары) һәм кайнар эчемлек (чәй, какао, кофейный эчемлек) кертегез. Иртәнге ашны витаминнар, микроэлементлар һәм клетчаткалар (яшелчә, җиләк - җимеш, җиләк-җимеш) чыганаклары белән тулыландырыгыз. Төшке ашка яшелчә салаты (киселгән яшелчәләр), беренче ризык, икенче төп ризык-сумлык яки цельнокуск (ит яки балыктан), гарнир (яшелчә яки ярма), эчемлек (компот, кесель). Ризык структурасына игътибар итегез, менюга яшелчә һәм ярма ризыкларын рациональ берләштерегез.

6. Эшләнгән менюга, ризык кабул итүнең (иртәнге, төшке аш) суммар күләме, порцияләр массасы, ашларның калориялелеге, аксым, май һәм углеводлар бүлү, витаминнар һәм микроэлементлар тоту өлешендә бәя бирегез, аларны гамәлдәге норматив документлар белән регламентланган күрсәткечләр белән чагыштырыгыз. Кирәк булган очракта, менюга төзәтмәләр кертегез.

7. Меню эшләнгәндә, бер тукланучыга һәм барлык тукланучыларга исәпләнгән меню көннәре буенча менюны башкару өчен кирәкле санда продуктларны (бруттода) билгеләгез.